Eskaf aardewerk

1919-1934

Inrichting

Bij de inrichting van de fabriek werkte La Croix nauw samen met Schröder om de 18 werkloka- len een goede indeling te geven. Het was de bedoeling om mooie, artistieke voorwerpen te maken voor een Baudelaire prijs. Daarvoor werd een aantal ontwerpers aange- trokken als W. Bogtman, de schoonzoon van oprichter Wicherson, J.H. de Groot, H. Krop, de zoon van oprichter Hein Krop, W.H. van Norden, C. van der Sluis en P. van Stam. Zij ontwierpen de producten die in de fabriek werden gebakken, beschilderd en geglazuurd. Voor Steenwijk was Van Norden de belangrijkste ontwerper. Het merendeel van de korte tijd in Steenwijk wonende ontwerper waren van zijn hand. In 1923 verhuisde hij naar Bussum en trad opnieuw in dienst bij De Distel, een bedrijf dat later opging in de aardewerkfabriek Goedewaagen, waar hij onder meer prachtige tegeltableaus voor de grote passagiersschepen vervaardigde.

Bekende schilders waren …

Albert van Dijk, Willem Evers, Adolf Nagel, Hendrik Sluiter en Herman de Vries. Alle voorwerpen wer- den aan de onderzijde voorzien van het anker- stempel of een scarabea-stempel, altijd omgeven door de woorden ESKAF-STEENWIJK, een model- nummer en dikwijls de initialen van de schilder. Produceerde men aanvankelijk voor de verkoop in diverse winkels in ons land, in latere jaren werd er vooral op bestelling gemaakt. Door de crisis waar- in ons land verkeerde en waarbij men elk dubbel- tje als het ware tien keer moest omdraaien voor het uit te geven, verliep de verkoop niet zoals men gedacht had. Bovendien werd er te weinig aan re- clame gedaan en een catalogus ontbrak bijvoor- beeld. Het gevolg was dat de fabriek het steeds moeilijker kreeg en op 18 februari 1927 werd be- sloten tot liquidatie over te gaan. Na de opheffing bemiddelde ontwerper en verkoopagent Piet van Stam bij de overname van de inboedel. Samen met H. Hamming en met wat financiële steun van enkele sympathisanten kochten zij de gipsmodellen, gietmallen, glazuurrecepten en dergelijke op om de fabricage in Huizen weer op te starten. In Huizen produceerde men met een groot deel van de Steenwijker modellen in een oude bokkingrokerij gewoon weer verder. Eveneens onder de naam ESKAF, zij het dat er nu Huizen onder de voorwerpen werd gezet. Om toch wat kennis mee te nemen en om het bedrijf te kunnen opstarten verhuisden enkele Steenwijker werknemers mee naar Huizen. Maar ook hier kon men het niet bolwerken. Na een aanvankelijk gun- stige start zakte de productie toch weer in en uiteindelijk besloot men in 1934 de fabriek op te heffen. Toch zijn er door beide fabrieken vele honderden voorwerpen vervaardigd en in de loop der jaren door velen verzameld.ESKAF heeft nog altijd een goede naam.G.M.Laar Literatuur: ESKAF, Eerste Steenwijker Kunst-Aardewerk Fabriek, 1919-1934. Spitsen, W. en Verschuuren, A. Amsterdam, 2000.

De bouw van de fabriek

De ESKAF-fabriek werd gebouwd naar een ontwerp van de Amsterdamse architect G.F. La Croix met een hoog paraboolvormig dak, kenmerkend voor de Amsterdam- se Schoolstijl, net over de overweg aan de Parallelweg op de Oostermeenthe, evenwijdig aan de spoorlijn Steenwijk-Meppel. Thans staat hier de fabriek van Kornelis Caps & Closures. De kunstharsfabriek zeggen we meestal. Het voormalige kantoorgebouw met zijn typische hoekraamconstructie en de schoorsteen er naast, maakt nog deel uit van de huidige fabriek. Op de gevel naar de spoorzijde gericht stond met grote letters: KUNSTAARDEWERK EN PLATEELFABRIEK. Een hoge schoorsteen aan het eind van de hoge midden- bouw, zorgde voor de afvoer van de hete lucht uit de grote flesoven.