Swindermanspoortje
In de Scholestraat staat een leuk poortje, dat in de volksmond nog altijd het
Swindermanspoortje wordt
genoemd. Vanwaar die naam? Dat
heeft alles te maken met de
kanunnik Harmen van Swinderen,
die omstreeks het midden van de
zestiende eeuw was verbonden aan
het kapittel van de Sint
Clemenskerk in Steenwijk. Zijn ou-
ders waren Johan van Swinderen
en Mechteld, die woonden op de
hoeve Businge, even buiten de stadsgracht tussen de Gasthuis- en Woldpoort. Mogelijk zal Harmen
gestudeerd hebben aan de Steenwijker kapittelschool en is hij daarna geestelijke geworden. Zo was
hij tegelijkertijd pastoor te Vledder en kanunnik in Steenwijk. Beide ambten waren moeilijk te com-
bineren, maar in zijn tijd nam men het niet zo nauw met de regels en liet men een van de beide
ambten vaak door een plaatsvervanger uitoefenen. Harmen van Swinderen stierf in 1560. Na opening
van zijn testament bleek dat hij twee huizen had bij de Kleine Kerk en dat hij nog verschillende jaar-
lijkse renten had bestemd voor een liefdadig doel en het onderhoud van de in 1627 gestichte school te
financieren. In de vier kamers die de huizen telden konden acht armlastige burgers worden onderge-
bracht,in elke kamer. Zij mochten daar gratis wonen en ontvingen bovendien een uitkering uit de
renten die Harmen had gelegateerd. De uitvoering van het testament was opgedragen aan het stads-
bestuur, dat spoedig een reglement opstel-de over de wijze waarop de goederen beeerd moesten
worden. In zo'n geval werd er dan een provisor aangesteld, die werd belast met het bestuur van de
Swindermanstichting. Niet iedereen kwam in aanmerking voor deze vorm van onderdak: de toekom-
stige bewoner moest geboren burger of burgeres van Steenwijk zijn, een tot dan toe deugdzaam
Leven geleid hebben en bejaard zijn. Als taken kreeg hij mee dat hij tot God moest bidden en danken voor de gemeenschappelijke welvaart,
zoals zij die van aalmoezen leefden betaamde. Na vele eeuwen bleek eerst in 1979 (!) dat zich voor een vrijgekomen 'proeve' of uit-kering
geen gegadigde meer had gemeld. De gemeenteraad besloot daarom op 13 december van dat jaar voortaan geen pogingen meer te doen
om nog vrijgekomen proeven opnieuw toe te kennen. Daarmee kwam een einde aan.
